-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
03_v.txt
6473 lines (4316 loc) · 366 KB
/
03_v.txt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
в
1. (<i>куда?</i>) -ğa (-ge, -qa, -ke), içine; <b>войти в дом</b> evge kirmek; <b>выйти в сад</b> bağçağa çıqmaq; 2. (<i>где?</i>) -da (-de, -tа, -te); içinde; <b>в школе</b> mektepte; <b>в потемках</b> qaranlıqtа; <b>в комнате</b> oda içinde; 3. (<i>когда?</i>) -da (-de, -tа, -te); içinde, zarfında (<i>в течение</i>); <b>в мае</b> mayıstа; <b>в два часа</b> saat ekide; <b>в течение недели</b> bir aftа zarfında; 4. (<i>при определении внешних признаков, свойств</i>) -lı (-li, -lu, -lü); <b>небо в тучах</b> kök bulutlı; <b>человек в очках</b> közlükli adam ◊<b>во что бы то ни стало</b> ölü-tiri, m<stress>ı</stress>tlaq, m<stress>ı</stress>tlaqa; <b>в складчину</b> qoşulışıp; <b>в обнимку</b> quçaqlaşıp; <b>в потёмках</b> qaranlıqtа
Вавилон
<i>ист.</i>,<i>геогр.</i> Bab<stress>i</stress>l
вагон
vagon; <b>спальный ~</b> yataqlı vagon; <b>плацкартный ~</b> platsk<stress>a</stress>rta vagonı; <b>купейный ~</b> kupe vagonı; <b>пассажирский ~</b> yolcu vagonı; <b>товарный ~</b> yük vagonı; <b>~-ресторан</b> restoran vagonı; <b>~ для скота</b> tuvar (taşımaq) içün vagon; <b>~ досок</b> bir vagon tahtа; <b>завозить ~ами</b> vagon-vagon ketirmek
вагонетка
vagonetka
вагонный
vagon°
вагончик
vagonçıq
важничать
özüni büyük tutmaq, kibirlenmek, qabarıp yürmek
важно
1. (<i>с важным видом</i>) qopayıp, qabarıp; 2. <i>в сказ.</i> müim, emiyetli; emiyeti bar; <b>это очень ~</b> bu pek müim; bunıñ büyük emiyeti bar
важность
müimlik, emiyetlilik ◊<b>эка ~!</b> çoq şey!
важн|ый
1. (<i>значительный</i>) müim, emiyetli, kerekli; <b>~ый вопрос</b> müim mesele; 2. (<i>горделивый</i>) kibbar, kibirli; <b>с ~ым видом</b> kibirli tavurda; 3. <i>разг.</i> (<i>высокопоставленный</i>) büyük, itibarlı; <b>~ый человек</b> büyük adam
ваза
v<stress>a</stress>za, aşura savutı, çiçek savutı
вазелин
vazelin
вазон
çiçeklik, çiçek savutı, gül çerep
вакантн|ый
vakant°, açıq, boş; <b>его место остаётся ~ым</b> onıñ yeri boş qalıp tura
вакуум
v<stress>a</stress>kuum; <b>абсолютный ~</b> saltıq v<stress>a</stress>kuum
вакуумный
v<stress>a</stress>kuum°
вакуф
<i>мус.</i> vaqıf (-qfı)
вакцина
<i>мед.</i> vakts<stress>i</stress>na
вакцинация
<i>мед.</i> vaktsin<stress>a</stress>tsiya
вакцинировать
<i>мед.</i> vaktsin<stress>a</stress>tsiya yapmaq
вал
1. (<i>земляной</i>) topraq sed, uzanıp ketken topraq obası; 2. (<i>волна</i>) qabarıq dalğa; <b>девятый ~</b> doquzıncı dalğa; 3. <i>тех.</i> mil; <b>коленчатый ~</b> tizli mil
валежник
çalı-çırpı
валенок
v<stress>a</stress>lenok (<i>мн.ч.</i> v<stress>a</stress>lenki), kiyiz çızm<stress>a</stress>
валентность
<i>хим.</i> valentlilik, yapışıcılıq; <b>побочная ~</b> qoşm<stress>a</stress> valentlilik
валентный
<i>хим.</i> valentli, yapışıcı; <b>одновалентный</b> bir valentli, birge yapışıcı
валерьяна
<i>бот.</i> mışıq otu, valery<stress>a</stress>na
валерьянка
<i>разг.</i> mışıq otu tamçısı, valery<stress>a</stress>na tamçısı
валерьянов|ый
mışıq otu°; <b>~ые капли</b> mışıq otu tamçısı, valery<stress>a</stress>na tamçısı
валет
bacaq, valet; <b>бубновый ~</b> kare bacağı (<i>или</i> valeti) ◊<b>лежать ~ом</b> ayaqlaşıp yatmaq
валик
1. <i>тех.</i> v<stress>a</stress>lik; 2. (<i>для покраски</i>) mil fırçısı; 3. (<i>у дивана, кресла</i>) yan yastıq
валить I
1. (<i>опрокидывать</i>) yıqmaq, yıqtırmaq, avdarmaq, tentermek (<i>диал.</i>), devirmek (<i>диал.</i>); 2. (<i>беспорядочно складывать</i>) tertipsiz qoymaq; 3. (<i>вину на кого-либо</i>) qaldırmaq; <b>~ всё на других</b> qabaatnı başqalarına qaldırmaq; <b>~ в кучу</b> obalamaq, bir oba etip qoymaq
вали|ть II
1. :<b>народ ~л на стадион</b> adamlar stadionğa aqıp ketken kibi kete edi; <b>валом ~ть</b> oba-oba ketmek, aqıp ketken kibi ketmek; 2. :<b>~т дым</b> tütün burum-burum çıqa; <b>~т снег</b> qar yağğanda-yağa
валиться
1. (<i>падать</i>) yıqılmaq, yıqılıp tüşmek; <b>~ набок</b> qıyralmaq; 2. (<i>разрушиться</i>) dağılmaq, yıqılmaq, harap olmaq ◊<b>~ с ног</b> (<i>от усталости</i>) ayaqtan kesilmek, yıqılıp qalmaq, ayaqları duvlamaq
валов|ой
umumiy, cеmi, ğayrı safiy; <b>~ой доход</b> umumiy kelir; <b>~ая продукция</b> umumiy (<i>или</i> cemi) mahsulat; <b>~ый внутренний продукт (ВВП)</b> umumiy içki mahsulat (UİM); <b>~ой сбор зерна</b> umumiy aşlıq bereketi; <b>~ая прибыль</b> cemi (<i>или</i> umumiy) kelir; <b>~ой оборот</b> umumiy dönüm
валовый
<i>см.</i><b>валовой</b>
валторна
<i>муз.</i> valt<stress>o</stress>rna
валторнист
<i>муз.</i> valtornacı
валун
sapqın qaya
вальс
<i>муз.</i> vals [-льс]; <b>танцевать ~</b> vals oynamaq
вальцевать
haddelemek
вальцовка
haddelev, hadelem<stress>e</stress>
вальцовщик
haddeleyici
валют|а
val<stress>ü</stress>tа; <b>иностранная ~а</b> çetel valütası, ecnebiy para; <b>национальная ~а</b> milliy val<stress>ü</stress>ta; <b>конвертируемая ~а</b> çevirilip olğan val<stress>ü</stress>ta; <b>обмен ~</b> val<stress>ü</stress>ta deñişimi; <b>пункт обмена ~</b> val<stress>ü</stress>ta (deñişimi) noqtası
валютн|ый
val<stress>ü</stress>tа°; <b>~ые операции</b> val<stress>ü</stress>tа amelleri; <b>~ый курс</b> val<stress>ü</stress>tа kursu; <b>~ый рынок</b> val<stress>ü</stress>ta bazarı; <b>~ая биржа</b> val<stress>ü</stress>tа birjası; <b>Нацбанк проводит ~ые интервенции</b> Milliy bank val<stress>ü</stress>ta interventsiyalarını yapa; <b>золотовалютные резервы</b> altın-val<stress>ü</stress>ta yedekleri
валютчик
valütacı
валян|ый
(<i>о сукне</i>) dolaplanğan, dögülgen (<i>диал.</i>); <b>быть ~ым</b> dolaplanmaq, dögülgen (<i>диал.</i>)
валять
1. bulamaq, bulğalamaq; <b>~ котлеты в сухарях</b> kotletlerni peksimet ufağına bulamaq; 2. (<i>сукно</i>) dolaplamaq, dögmek (<i>диал.</i>); <b>~ войлок</b> kiyiz dolaplamaq, dögmek (<i>диал.</i>) ◊<b>~ дурака</b> а) (<i>бездельниать</i>) çibin avlamaq; б) (<i>дурачиться</i>) delilikke urmaq, özüni deliçik kibi etip etraftakilerni küldürmek; в) (<i>делать глупости</i>) abdallıq etmek
валяться
1. (<i>перекатываться</i>) avnamaq, yuvarlanmaq; 2. (<i>лежать развалившись</i>) cayılıp yatmaq; 3. (<i>быть обвалянным в чём-либо</i>) bulğalanmaq; 4. (<i>о сукне</i>) dolaplanmaq ◊<b>~ в ногах у кого-либо</b> biriniñ ayaqlarınaa tüşip yalvarmaq
вампир
1. <i>миф.</i> vampir, qan içici, qanhor; 2. (insan) qanını içken; 3. <i>зоол.</i><b/>vampir
ванадий
<i>хим.</i> van<stress>a</stress>diy
ванадиев|ый
<i>хим.</i> van<stress>a</stress>diy°, vanadiyli; <b>~ые стали</b> vanadiyli çelikler
вандал
vandal
вандализм
vandallıq, vandalizm
ванилин
vanilin
ванилиновый
vanilin°
ваниль
vanil, vanilya
ванильный
vanil°, vanilli; <b>~ сахар</b> vanilli şeker
ванн|а
v<stress>a</stress>nna; <b>принять ~у</b> v<stress>a</stress>nna almaq; <b>горячая ~а</b> sıcaq v<stress>a</stress>nna; <b>грязевая ~а</b> çamur vannası; <b>детская ~а</b> bala vannası ◊<b>солнечная ~а</b> küneşlenüv, küneşlenm<stress>e</stress>; <b>принимать солнечную ~у</b> küneşlenmek
ванная
vannahane
ванта
tarttırm<stress>a</stress> teli, v<stress>a</stress>nta
вантовый
:<b>~ кабель</b> tarttırm<stress>a</stress> teli, v<stress>a</stress>nta teli; <b>~ мост</b> telli asm<stress>a</stress> köpür, vantalı köpür
Вануату
<i>геогр.</i> Vanu<stress>a</stress>tu
вар
(<i>садовый</i>) zift
варан
<i>зоол.</i> varan
варвар
v<stress>a</stress>rvar
варварский
1. v<stress>a</stress>rvar°; 2. (<i>грубый, жестокий</i>) v<stress>a</stress>rvarca, zal<stress>ı</stress>mca
варварство
1. varvarlıq; 2. (<i>жестокость</i>) varvarlıq, zalımlıq
варежка
bir parmaqlı qolçaq
вареник
<i>кул.</i> biberek, var<stress>e</stress>nik
варенье
tatlı; <b>сливовое ~</b> erik tatlısı; <b>кизиловое ~</b> qızılçıq tatlısı
варён|ый
pişken; <b>~ое мясо</b> pişken et; <b>~ый на пару</b> buvda pişken ◊<b>как ~ый рак</b> qıp-qırmızı
вариант
variant; <b>~ы стихотворения</b> şiirniñ variantları
варит|ь
1. (<i>готовить</i>) pişirmek; <b>~ь суп</b> şorba pişirmek; <b>~ь обед</b> (üylelik) aş pişirmek; <b>~ь кофе</b> qave yapmaq (<i>или</i> pişirmek); 2. (<i>плавить</i>) iritmek; <b>~ь сталь</b> çelik iritmek ◊<b>у него голова ~</b> onıñ başı (<i>или</i> qafası) işley, onıñ başı çaqa
Варшава
<i>геогр.</i> Varş<stress>a</stress>va
василёк
<i>бот.</i> kök totay, peyğamber çiçegi, kelin çiçek
вассал
<i>ист.</i> vassal
вассалитет
<i>ист.</i> vassallıq
вассальн|ый
<i>ист.</i> vassal°, vassallıq°; <b>~ая зависимость</b> vassallıq, vassal bağlılığı; <b>~ое государство</b> vassal devleti
ват|а
pamuq; <b>пальто на ~е</b> pamuqlı palto; <b>гигроскопическая ~а</b> gigroskop<stress>i</stress>k pamuq
ватага
oratа, top, sürü; <b>~ ребятишек</b> bir oratа bala
ватерлиния
suv kesimi
ватерпас
(<i>нивелир</i>) vaterpas
Ватикан
<i>геогр.</i> Vatik<stress>a</stress>n
ватин
vatin
ватрушка
<i>кул.</i> vatr<stress>u</stress>şka
ватт
<i>физ.</i>,<i>тех.</i> vatt
ваучер
v<stress>a</stress>uçer
вафельница
v<stress>a</stress>flâ qalıbı
вафля
v<stress>a</stress>flâ; <b>~ с кремом</b> kremli v<stress>a</stress>flâ
вахта
v<stress>a</stress>htа; <b>ночная ~</b> gece vahtası
вахтенный
1. v<stress>a</stress>hta°; <b>~ офицер</b> v<stress>a</stress>hta zabiti; 2. <i>в</i> vahtacı, nevbetçi
вахтёр
1. vahtacı; 2. (<i>сторож</i>) qaravul
вахтовик
vahtacı
ваххабизм
<i>рел.</i> vahhabiylik
ваххабистский
<i>рел.</i> vahhabiy
ваххабит
<i>рел.</i> vahhabiy
ваш
1. -ñız (-ñiz, -ıñız, -iñiz, -uñız, -üñiz), siziñ … -ñız (-ñiz, -ıñız, -iñiz, -uñız, -üñiz), siziñ, siziñki; <b>~ друг</b> (siziñ) dostuñız; <b>~ дом</b> (siziñ) eviñiz,<b>~а книга</b> (siziñ) kitabıñız; <b>в ~ем городе</b> şeeriñizde; <b>– это чьё? – ~е.</b> – bu kimniñ? – siz<stress>i</stress>ñdir.; 2. <i>в</i> siziñki; <b>~и</b> siziñkiler; <b>~и придут?</b> siziñkiler kelec<stress>e</stress>kmi? ◊<b>~ брат</b> siziñ kibiler; <b>~ брат студент</b> siz student milleti; <b>дело ~е</b> özüñiz bil<stress>e</stress>siñiz; <b>это не ~е дело</b> bu siziñ işiñiz degil
Вашингтон
<i>геогр.</i> V<stress>a</stress>şington
вбегать
<i>см.</i><b>вбежать</b>
вбежать
kirmek, çapıp barıp kirmek, çapıp kelip kirmek; <b>~ в ворота</b> arabaqapığa çapıp kelip kirmek
вбивать
<i>см.</i><b>вбить</b>
вбить
qaqmaq, qaqıp kirsetmek; <b>~ гвоздь в стену</b> divarğa mıh qaqmaq ◊<b>~ мяч в ворота</b> <i>спорт.</i> topnı qapığa urıp kirsetmek, gol yapmaq; <b>~ что-либо кому-либо в голову</b> bir şeyni biriniñ aqlına qoymaq; <b>~ себе в голову</b> öz aqlına qoymaq
вблизи
yanında, yaqın bir yerde, yaqınında, yaqından; qurbunda; <b>~ от дома</b> ev yanında; <b>~ он выглядит лучше</b> yaqından daа güzel körüne
вброд
:<b>перейти реку ~</b> özenni yürip keçmek
вброс
içine qoyuv (<i>или</i> qoym<stress>a</stress>); içine qoyuluv (<i>или</i> qoyulm<stress>a</stress>); <b>~ бюллетеней</b> bülletenlerni gizliden sandıq içine qoyuv
вбросить
içine qoymaq
введение
1. (<i>предисловие</i>) kiriş söz, söz başı, muqaddeme; 2. (<i>действие</i>) kirsetüv, kirsetm<stress>e</stress>; ital [-ль]; içeri aluv (<i>или</i> alm<stress>a</stress>); <b>~ войск в город</b> askeriy quvetlerni şeerge kirsetüv (<i>или</i> alıp kirüv); 3. (<i>установление</i>) tayin etüv (<i>или</i> etm<stress>e</stress>), tayinlev, tayinlem<stress>e</stress>; tayin etilüv (<i>или</i> etilm<stress>e</stress>), tayinlenüv, tayinlenm<stress>e</stress>; <b>~ новых правил</b> yañı qaidelerni tayin etüv, yañı qaideler(niñ) tayin etilüvi
ввезти
ketirmek, alıp kelmek, ital [-ль] etmek; <b>~ товар в страну</b> memleketke mal ketirmek (<i>или</i> alıp kelmek, ital etmek)
вверить
emanet etmek; <b>~ кому-либо свою судьбу</b> taqdirini (<i>или</i> qaderini, taliyini) biriniñ eline teslim etmek; <b>~ тайну</b> sırını açmaq
вверять
<i>см.</i><b>вверить</b>
ввернуть
1. burıp kirsetmek, burıp qoymaq; <b>~ лампу в патрон</b> lampanı patronğa burıp qoymaq; 2. :<b>~ словцо</b> oñaytını ketirip lafqa qoşulmaq, söz qıstırmaq
вверх
yuqarı, yuqarığa, töpege; <b>посмотреть ~</b> yuqarığa baqmaq ◊<b>руки ~!</b> eller yuqarı!; <b>~ дном</b> ast-üst, aqtar-tönter (<i>диал.</i>); <b>перевернуть ~ дном</b> ast-üst etmek, astını üstüne çevirmek, aqtar-tönter etmek (<i>диал.</i>); <b>всё пошло ~ дном</b> er şey ast-üst oldı; <b>у меня все дела идут ~ дном</b> işlerim yahşı degil, işim qartop
вверху
yuqarıda, töpede; üstte, yüksekte
ввести
1. (<i>внутрь</i>) kirsetmek, alıp kirmek; soqmaq; <b>~ в комнату</b> odağa alıp kirmek; <b>~ в список</b> cedvelge kirsetmek; <b>~ войска</b> ordunı kirsetmek; 2. <i>комп.</i> yazmaq, kirsetmek, yazıp kirsetmek; <b>~ пароль</b> parolni yazmaq (<i>или</i> yazıp kirsetmek); <b>~ текст</b> metinni yazıp kirsetmek; <b>~ необходимые данные</b> kerekli malümat kirsetmek; 3. (<i>установить</i>) tayin etmek, tayinlemek; <b>~ новый налог</b> yañı bergi tayin etmek (<i>или</i> tayinlemek); <b>~ чрезвычайное положение</b> fevqulâde vaziyet ilân etmek ◊<b>~ в заблуждение</b> şaşmalatmaq, adaştırmaq (<i>диал.</i>); <b>~ в курс дела</b> haberdar etmek, tanış etmek; <b>~ в строй</b> işletip başlamaq, işletilip başlanmaq, işke qoymaq; <b>~ в эксплуатацию</b> işletmege açmaq, faaliyetke keçirmek
ввиду
:<b>~ того, что</b> -dan (-tan, -den, -ten) sebep, sebebinden, madam ki; <b>наша поездка не состоялась ~ того, что заболел руководитель группы</b> gruppamıznıñ reberi hastalanğanından sebep (<i>или</i> hastalanğanı sebebinden), kezintimiz<stress>o</stress>lmadı
ввод
kirsetüv, kirsetm<stress>e</stress>; kirsetilüv, kirsetilm<stress>e</stress> ◊<b>~ данных</b> <i>комп.</i> malümatnı kirsetüv; <b>~ текста с клавиатуры</b> <i>комп.</i> metinni tuşl<stress>u</stress>qnen (<i>или</i> klaviat<stress>u</stress>ranen) (kompyuterge) kirsetüv; <b>~ в эксплуатацию</b> işletmege açm<stress>a</stress>, faaliyetke keçirüv (<i>или</i> keçirm<stress>e</stress>)
ввод-вывод
kirsetüv-çıqaruv; <b>устройства ввода-вывода</b> <i>комп.</i> kirsetüv-çıqaruv cihazları
вводить
<i>см.</i><b>ввести</b>
вводн|ый
<i>лингв.</i> kiriş; <b>~ое предложение</b> kiriş cümle
ввоз
ital [-ль], italât; ital etüv (<i>или</i> etm<stress>e</stress>), alıp kelüv (<i>или</i> kelm<stress>e</stress>); ital etilüv (<i>или</i> etilm<stress>e</stress>), ketirilüv, ketirilm<stress>e</stress>; <b>беспошлинный ~ товара</b> malnı alımsız (<i>или</i> gümrüksiz) ital etüv (<i>или</i> alıp kelüv), alımsız (<i>или</i> gümrüksiz) mal itali; <b>контрабандный ~ (товаров)</b> qaçaq (<i>или</i> kontrab<stress>a</stress>nda) mal itali; <b>объём ~а</b> italât kölemi
ввозить
<i>см.</i><b>ввезти</b>
ввозн|ой
ital° [-ль]; <b>~ая пошлина</b> ital alımı
вволю
qana-qana, toya-toya; <b>наесться ~</b> toya-toya aşamaq
вворачивать
<i>см.</i><b>ввернуть</b>
ввосьмеро
sekiz kere, sekiz qat; <b>сложить ~</b> sekiz(ge) qatlamaq
ввысь
yüksekke; <b>подняться ~</b> yüksekke köterilmek
вгибать
<i>см.</i><b>вогнуть</b>
вгибаться
<i>см.</i><b>вогнуться</b>
вглубь
terenlikke; <b>опуститься ~</b> terenlikke tüşmek
вглядеться
yahşı etip (<i>или</i> diqq<stress>a</stress>tnen) baqmaq; <b>надо как следует ~</b> yahşı etip (<i>или</i> diqq<stress>a</stress>tnen) baqmaq kerek
вглядываться
<i>см.</i><b>вглядеться</b>
вдавить
1. basıp soqmaq, basıp kirsetmek; <b>~ пробку в бутылку</b> tapanı basıp şişeniñ içine soqmaq (<i>или</i> kirsetmek); 2. (<i>сделать углубление</i>) basıp oymaq
вдавливать
<i>см.</i><b>вдавить</b>
вдалеке
uzaqtа, avlaqtа; <b>находящийся ~ от родины</b> vatandan uzaq olğan (<i>или</i> oturğan)
вдали
uzaqtа, avlaqtа, uzaqlarda, iraqtа; <b>~ показался всадник</b> uzaqtа atlı köründi; <b>~ от моря</b> deñizden uzaqtа
вдаль
avlaqqa, uzaqqa, uzaqlarğa, iraqqa; <b>смотреть ~</b> uzaqqa baqmaq; <b>улететь ~</b> uzaqlarğa uçıp ketmek
вдвое
eki kere, eki qat; <b>~ больше</b> eki kere (<i>или</i> qat) ziyade; <b>сложить ~</b> eki(ge) qatlamaq
вдвоём
ekisi, eki adam (<i>или</i> kişi) olıp, ekevleşip (<i>диал. ст.</i>); beraber; <b>мы ~</b> ekimiz,<b>вы ~</b> ekiñiz,<b>они ~</b> ekisi,<b>работать ~</b> eki adam olıp (<i>или</i> beraber) işlemek
вдевать
<i>см.</i><b>вдеть</b>
вдевятеро
doquz kere, doquz qat; <b>увеличить ~</b> doquz kere arttırmaq
вдевятером
doquz adam olıp
вдесятеро
on kere, on qat; <b>~ больше</b> on kere (<i>или</i> qat) ziyade
вдесятером
on adam olıp
вдеть
keçirmek; <b>~ нитку в иголку</b> yipni inege keçirmek; <b>~ ногу в стремя</b> ayağını zengige keçirmek
вдобавок
1. qoşumça; 2. (<i>к тому же</i>) ve em de; <b>старое да ~ дырявое ведро</b> eski ve em de teşikli qopqa
вдова
tul, tul qadın
вдовец
tul, tul aqay
вдоволь
toyğ<stress>a</stress>nce, toy<i>a-</i>toya, qana-qana, qanğ<stress>a</stress>nce; <b>поесть</b> ~ toyğ<stress>a</stress>nce aşamaq; <b>наговориться</b> ~ toyğ<stress>a</stress>nce laf etmek; <b>наплакаться ~</b> <i>разг.</i> şişk<stress>e</stress>nce ağlamaq; <b>пить ~</b> toy<stress>a</stress>-toya (<i>или</i> qana-qana) içmek
вдогонку
artından, peşinden; <b>бежать ~</b> artından (<i>или</i> peşinden) çapmaq
вдоль
1. boyuna; <b>разрезать лист ~</b> yapraqnı boyuna kesmek; 2. boyu; boylap; <b>~ дороги</b> yol boyu; <b>идти ~ реки</b> özen boyu ketmek; <b>ходить ~ улицы</b> (<i>из конца в конец</i>) soqaqnı boylap yürmek; <b>~ и поперек</b> enine-boyuna, boydan-boy; <b>исходить город ~ и поперёк</b> şeerniñ er yerini aylanıp (<i>или</i> dolaşıp) çıqmaq
вдосталь
<i>см.</i><b>вдоволь</b>
вдох
içine nefes aluv (<i>или</i> alm<stress>a</stress>); <b>сделать глубокий ~</b> içine teren nefes almaq
вдохновени|е
ilham; <b>работать с ~ем</b> ilh<stress>a</stress>mnen (<i>или</i> ilham ile) işlemek
вдохновитель
ilhamcı
вдохнови|ть
1. ilham bermek, ilhamlandırmaq, coşturmaq; <b>что ~ло его на создание этого произведения?</b> bu eserni yaratmaq içün oña ilham bergen n<stress>e</stress>(dir)?; 2. (<i>воодушевить</i>) ruhlandırmaq; <b>~ть на подвиг</b> qaramanlıqqa ruhlandırmaq
вдохновиться
ilhamlanmaq, ruhlanmaq
вдохновляющий
ilhamlandırıcı, ruhlandırıcı
вдохновлять
<i>см.</i><b>вдохновить</b>
вдохновляться
<i>см.</i><b>вдохновиться</b>
вдохнуть
içine nefes almaq
вдребезги
çil-parça; <b>разбить ~</b> çil-parça etmek; <b>разбиться ~</b> çil-parça olmaq ◊<b>~ пьяный</b> zil-sarhoş
вдруг
apansızdan, birden, ğafl<stress>e</stress>ten; <b>~ погас свет</b> apansızdan yarıq(lar) söndi
вдувать
<i>см.</i><b>вдуть</b>
вдуть
üfürmek, üfürip ava kirsetmek
вдуматься
yahşı tüşünip baqmaq
вдумчивый
tüşünip-taşınıp iş yapqan
вдумываться
<i>см.</i><b>вдуматься</b>
вдунуть
<i>см.</i><b>вдуть</b>
вдыхать
<i>см.</i><b>вдохнуть</b>
веб-дизайнер
ağ (<i>или</i> veb) dizayncısı (<i>или</i> dizayneri)
веб-камера
ağ kamerası, veb kamerası
веб-сайт
ağ saytı, veb saytı
веб-страница
ağ saifesi, veb saifesi
вегетарианец
vegetarian, et aş<stress>a</stress>mağan
вегетарианск|ий
vegetarian°, etsiz; <b>~ая пища</b> etsiz aş; <b>~ая диета</b> etsiz (<i>или</i> vegetarian) diy<stress>e</stress>ta
вегетарианство
vegetarianlıq
веда|ть
1. (<i>заведовать</i>) idare etmek; müdirligini etmek; <b>кто ~ет этими делами?</b> bu işlerni kim baqa (<i>или</i> idare ete)?; 2. (<i>знать</i>) bilmek, haberi olmaq; <b>вон что творится, а мы и не ~ем</b> neler ola da, (ya bizim) haberimiz yoq
ведени|е
keçirüv, keçirm<stress>e</stress>, ötkerüv, ötkerm<stress>e</stress>; alıp baruv, alıp barm<stress>a</stress> (<i>сопровождение кого-либо куда-либо</i>); <b>стратегия ~я переговоров</b> aytışuvlarnı (<i>или</i> muzakereni, subetni) ötkerüv (<i>или</i> keçirüv) strategiyası
ведёрко
qopqaçıq
ведомость
qaydname
ведомство
müessise (<i>учреждение</i>); idare, müdiriyet (<i>управление</i>)
ведр|о
qopqa, qoğa (<i>А.А., диал. юж.</i>), vedre (<i>диал.</i>); <b>принести ~о воды</b> bir qopqa suv ketirmek; <b>мусорное ~о</b> çöplük qopqası; <b>вёдрами</b> qopqa<i>-</i>qopqa; <b>с ~ом</b> qopqalı; <b>без ~а</b> qopqasız ◊<b>дождь льёт как из ~а</b> juvul-juvul yağmur yağa
ведущ|ий
1. (<i>важный, значительный</i>) müim, emiyetli; 2. (<i>основной</i>) esas, baş; <b>играть ~ую роль</b> baş rolni oynamaq; <b>~ий специалист</b> esas mütehassıs; <b>~ий научный сотрудник</b> baş ilmiy hadim; <b>~ие отрасли промышленности</b> sanayınıñ esas (<i>или</i> baş) saaları; 3. (<i>тот, кто ведёт</i>) alıp barıcı, yetekçi, yolbaşçılıq yapıcı; 4. (<i>радио- или телепередачи, собрания, презентации и т.д.</i>) ötkerici; <b>~ий телепередачи</b> teleyayınnıñ ötkericisi, teleyayınnı ötkergen
ведь
1. <i>союз</i> da, ki, ç<stress>ü</stress>nki, zira; <b>идите в класс, ~ звонок уже был</b> sınıfqa k<stress>i</stress>riñiz, çañ<stress>e</stress>ndi qaqıldı; <b>как он поедет ~ у него и денег нет!</b> aqçası yoq ki, n<stress>a</stress>sıl ketsin!; 2. <i>усилит.</i> da (de), şu; <b>~ это всем известно</b> bu er keske belli de, bunı b<stress>i</stress>lmegen yoq; <b>~ он не ребёнок</b> bala degil de bu; <b>~ я вам говорил</b> men sizge aytqan edim de; <b>~ это правда?</b> doğru deg<stress>i</stress>lmi, şu?, şay deg<stress>i</stress>lmi, şu?; <b>вот ~ что задумал</b> baq sen onı aqlına ne qoydı; <b>а ~ какой упрямый!</b> <stress>a</stress>mma da inat, inatnıñ inatı
ведьма
öbür, cadı
ведьмак
(<i>злой колдун</i>) etneci
веер
yelpaze; dilpuş (<i>в виде сердца</i>); <b>обмахиваться ~ом</b> yelpaz<stress>e</stress>nen yelletmek
вежливо
nezak<stress>e</stress>tnen, nezaketli, mulâyim
вежливост|ь
nezaket; <b>нанести визит ~и</b> nezaket ziyareti yapmaq; <b>это элементарное правило ~и</b> bu, adiy bir nezaket qaidesi; <b>долг ~и</b> nezaket borcu
вежливый
nezaketli, mulâyim; <b>~ человек</b> nezaketli adam; <b>~ тон</b> nazik bir eda
везде
er yerde, er taraftа
вездесущий
er yerde bulunğan
вездеход
yolsuzlıq maşnası
везение
oğur (-ğru)
вез|ти
1. (<i>перевозить</i>) alıp ketmek, taşımaq, ketirmek; <b>~ти груз на машине</b> yükni maşn<stress>a</stress>nen alıp ketmek; 2. (<i>иметь удачу</i>) oñ kelmek, oğurlı olmaq; <b>ему ~ёт</b> işi oñ kele, oğurl<stress>ı</stress>dır
везучий
oğurlı, sait (-di)
вейник
<i>бот.</i> sarıbaş
век
1. (<i>столетие</i>) asır, yüz yıl; <b>четверть ~а</b> çerik asır, yigirmi beş yıl; 2. (<i>эпоха</i>) devir (-vri), çağ, zaman; <b>каменный ~</b> taş devri (<i>или</i> çağı); <b>в наш ~</b> bizim devrimizde (<i>или</i> zamanımızda); 3. <i>разг.</i> (<i>жизнь</i>) ömür (-mrü), ayat; <b>весь свой ~</b> ömür boyu(nca); <b>на своём ~у</b> ömründe; 4. (<i>длительное время</i>) çoq vaqıt (<i>или</i> zaman), yıllar boyu; <b>я с ним целый ~ не виделся</b> onı k<stress>ö</stress>rmegenim çoq vaqıt (<i>или</i> yüz yıl) oldı; <b>~ами</b> asırl<stress>a</stress>rnen, asırlarca., asırlardan berli ◊<b>на ~и вечные</b> ebediyen; <b>испокон ~ов</b> evel zaman(lar)dan berli, evel-ezelden berli; <b>до скончания ~а</b> dünya turğance, ahretke (<i>или</i> qıyametke) qadar; <b>испокон ~ов</b> evel-ezelden (<i>или</i> qalübelâdan) berli
веко
köz qapağı
вековой
bir asırlıq; <b>~ дуб</b> biñ yaşında emen
вексель
senet
вектор
v<stress>e</stress>ktor; <b>~ скорости</b> tezlik (<i>или</i> surat) vektorı; <b>единичный ~</b> birlem vektorı
векторн|ый
v<stress>e</stress>ktor°; <b>~ая графика</b> v<stress>e</stress>ktor grafikası
веле|ть
emir etmek, buyurmaq; <b>он ~л мне сделать это</b> bunı yap dep (<i>или</i> yapmamnı) emir etti, maña bunı yap dedi
великан
1. dev; albastı (<i>обросший шерстью и душащий человека во сне</i>); 2. (о человеке) dev boylu, dev piçimli
велик|ий
1. ulu, büyük, yüce; kebir (<i>рел.</i>,<i>Т.У.</i>); yüce, ekber (<i>об Аллахе</i>); <b>~ий учёный</b> ulu alim; <b>~ая победа</b> ulu ğalebe; <b>~ие державы</b> büyük devletler; <b>Аллах ~</b> Allahu ekber; 2. (<i>большего размера</i>) balaban; <b>эти туфли ему ~и</b> bu t<stress>u</stress>fli onıñ ayağına balaban ola (<i>или</i> kele) ◊<b>не ~а беда</b> zararı yoq, emiyeti yoq; <b>от мала до ~а</b> büyük-kiçik, yaş-qart
Великобритания
<i>геогр.</i> Büy<stress>ü</stress>k Brit<stress>a</stress>niya
великодуши|е
alicenaplıq, kerem, mürvet; <b>в порыве ~я</b> alicenaplığı tutqanda
великодушно
alicenabane, kerimane
великодушный
alicenap; <b>~ поступок</b> alicenap areket
великолепно
1. (<i>очень хорошо</i>) pek yahşı, mükemmel, mükemmel surette; <b>~ разбираться в компьютерах</b> kompyuterlerden pek yahşı añlamaq, kompyuterlerni pek yahşı bilmek; 2. (<i>одобрительное восклицание</i>) mükemmel!
великолепн|ый
1. acayip, mühteşem, saltanatlı, şaane, pek dülber; <b>~ые дома</b> acayip (<i>или</i> pek dülber) evler; <b>~ый организатор</b> acayip teşkilâtçı; 2. pek yahşı, dızman; <b>~ые чебуреки</b> pek yahşı (<i>или</i> dızman) çiberek
величайш|ий
eñ büyük, eñ ulu, büyükten-büyük; ekber (<i>о Боге</i>); <b>событие ~ей важности</b> pek büyük (<i>или</i> fevqulâde,<i>или</i> büyükten-büyük) emiyeti olğan vaqia
величественн|ый
azamatlı; eybetli, acayip, abideviy, mühteşem, tаazzum (<i>уст.</i>); <b>~ое здание</b> azamatlı bir bina; <b>~ый вид</b> acayip manzara
величество
:<b>Ваше ~</b> Azretleriñiz; <b>Его ~</b> Azretleri; <b>Его ~ Король</b> Qıral Azretleri; <b>её ~ любовь</b> <i>поэт.</i> sevgi azretleri
величие
ululıq, azamat, büyüklik, eybet; <b>~ подвига</b> cesaretniñ ululığı
величин|а
1. (<i>размер, объём</i>) büyüklik, irilik, kölem, acim; <b>~ой с грецкий орех</b> ceviz büyükliginde; 2. <i>мат.</i> deger; <b>неизвестная ~а</b> belli<stress>o</stress>lmağan deger; <b>однородные ~ы</b> bir soy degerler; <b>искомая ~а</b> qıdırılğan deger; <b>малая ~а</b> ufaq deger; 3. (<i>выдающийся человек</i>) meşur, müteber, sım<stress>a</stress>; <b>в науке он крупная ~а</b> ilimde о ulu sım<stress>a</stress>
велосипед
ayaqmaşna; <b>ехать на ~е</b> ayaqmaşn<stress>a</stress>nen ketmek; <b>кататься на ~е</b> ayaqmaşn<stress>a</stress>nen kezmek
велосипедист
ayaqmaşnacı
велосипедн|ый
ayaqmaşna°; <b>~ая дорожка</b> ayaqmaşna yolçığı; <b>~ая прогулка</b> ayaqmaşna kezintisi
велотренажёр
ayaqmaşna trenajorı
вельвет
velvet
вельможа
(<i>аристократ</i>) zadegân, asılzade
вена
v<stress>e</stress>na, qara qan damarı
Вена
<i>геогр.</i> Viy<stress>a</stress>na
венгерский
macar°; <b>~ язык</b> macar tili
венгр
macar
Венгрия
<i>геогр.</i><b/>Macarist<stress>a</stress>n
Венера
Çolpan, Zöre, Tañ yıldızı, Çoban yıldızı
венерическ|ий
<i>мед.</i> zöreviy, vener<stress>i</stress>k; <b>~ие болезни</b> zöreviy hastalıqlar
Венесуэла
<i>геогр.</i> Venesu<stress>e</stress>la
венец
tac; <b>терновый ~</b> tikenden tac
венецианец
venedikli
Венеция
<i>геогр.</i> Vened<stress>i</stress>k
веник
sipirki, ev sipirkisi
венозн|ый
v<stress>e</stress>na°, qara; <b>~ая кровь</b> vena qanı, qara qan
венок
çember; gülçember (<i>из цветов</i>); <b>лавровый ~</b> defne çemberi
вентилятор
avalandırğıç, ventil<stress>â</stress>tor
вентилировать
avalandırmaq
вентилируем|ый
avalandırılğan; <b>хорошо ~ая комната</b> yahşı avalandırılğan oda
вентиль
v<stress>e</stress>ntil; <b>запорный ~</b> qapatuv ventili; <b>латунный ~</b> cez v<stress>e</stress>ntil; <b>водопроводный (газовый) ~</b> suv (gaz) ventili
вентиляционн|ый
avalandıruv°, avalandırm<stress>a</stress>°; <b>~ая шахта</b> avalandıruv şahtası
вентиляци|я
1. (<i>действие</i>) avalandıruv, avalandırm<stress>a</stress>, avanı tazertüv (<i>или</i> tazertm<stress>e</stress>), (<i>evniñ</i>) avasını deñiştirüv (<i>или</i> deñiştirm<stress>e</stress>); 2. (<i>совокупность приборов</i>) avalandıruv donatması; <b>система ~и</b> avalandıruv sisteması,
венчание
1. (<i>коронование, возложение венка</i>) tac kiysetüv (<i>или</i> kiysetm<stress>e</stress>); 2. (<i>церковное бракосочетание</i>) kilsede yapılğan evlendirüv (<i>или</i> evlendirm<stress>e</stress>) merasimi
венчать
<i>см.</i><b>обвенчать</b>
венчик
<i>бот.</i> tacçıq
венчурн|ый
<i>эк.</i> v<stress>e</stress>nçur; <b>~ый капитал</b> v<stress>e</stress>nçur sermiyası; <b>~ый фонд</b> v<stress>e</stress>nçur fondu; <b>~ые инвестиции</b> v<stress>e</stress>nçur yatırımları
вер|а
1. (<i>убеждение, уверенность</i>) işanç, inanuv, inanm<stress>a</stress>, inam; <b>~а в победу</b> ğalebege (<i>или</i> yeñişke) inanuv, ğalebege inam; <b>внутренняя ~а</b> itiqat; 2. <i>рел.</i> iman, diniy inanç; din (<i>религия</i>); <b>~а в Бога</b> Allağa iman; <b>исповедовать какую-либо ~у</b> bir dinni kütmek, bir dinge mensüp olmaq
веранда
sofa, ver<stress>a</stress>nda; <b>застеклённая ~</b> camlı sofa (<i>или</i> ver<stress>a</stress>nda)
верба
<i>бот.</i> tal
вербена
<i>бот.</i> mina çiçegi
верблюд
<i>зоол.</i> deve; <b>двугорбый ~</b> eki örkeçli deve
верблюдица
<i>зоол.</i> ırğaçı (<i>или</i> dişi) deve
верблюжонок
<i>зоол.</i> botа; köçek (<i>сосунок</i>); botaqan (<i>до года</i>); taylaq (<i>годовалый</i>)
вербовать
celp etmek, toplamaq, tutmaq (<i>рабочих</i>), verb<stress>o</stress>vka yapmaq
вербовка
celp etüv (<i>или</i> etm<stress>e</stress>); celp etilüv (<i>или</i> etilm<stress>e</stress>); verb<stress>o</stress>vka
вербовщик
celp etici, verbovkacı
вердикт
üküm (-kmü); qarar (<i>решение</i>)
верениц|а
sıra, silsile, qater (<i>диал.</i>); <b>~а автобусов</b> avtobuslar sırası, bir sıra avtobus ◊<b>~ей</b> sır<stress>a</stress>nen, bir-biri artından, bir-biri peşinden
вереск
<i>бот.</i> yer matraçı
веретено
urçuq
верёв|ка
yip, sıcım, arqan; <b>вешать на ~ку</b> yipke asmaq; <b>связать ~кой</b> y<stress>i</stress>pnen bağlamaq; <b>опускать на ~ке</b> y<stress>i</stress>pnen sarqıtmaq; <b>с ~кой</b> yipli; <b>без ~ок</b> yipsiz
верёвочка
yipçik
верёвочн|ый
yip; <b>~ая лестница</b> yip merdiven
верительн|ый
:<b>~ая грамота</b> işanç yarlığı
вери|ть
1. (<i>быть убеждённым</i>) emin olmaq, itiqat etmek; 2. (<i>кому-либо</i>) inanmaq, işanmaq; <b>заставить ~ть</b> inandırmaq; <b>ему нельзя ~ть</b> oña inanmağa olmaz, oña inam yoq ◊<b>~ть в Бога</b> Allağa inanmaq; <b>не ~ть своим глазам</b> közlerine (<i>или</i> körgenine) inan<stress>a</stress>mamaq; <b>~ть в приметы</b> alametlerge inanmaq; <b>~те ли</b> inan<stress>a</stress>sıñızmı, vallai; <b>мне так понравилось на море, что я, ~те ли, до сих пор вспоминаю об этом</b> deñiz yanında keçirgen vaqtımnı öyle begendim ki, inan<stress>a</stress>sıñızmı (<i>или</i> vallai) ep daa hatırl<stress>a</stress>yım
верификация
1. (<i>проверка</i>) teşkerüv, teşkerm<stress>e</stress>; teşkerilüv, teşkerilm<stress>e</stress>; 2. (<i>подтверждение</i>) tasdıqlav, tasdqlam<stress>a</stress>; tasdıqlanuv, tasdqlanm<stress>a</stress>
верифицировать
1. (<i>проверять</i>) teşkermek; 2. (<i>подтверждать</i>) tasdıqlamaq
вермишель
vermişel
вернее
1. daа doğru; 2. <i>сл.</i> daа doğrusı; <b>вчера ночью, ~, сегодня рано утром</b> t<stress>ü</stress>nevin gece, daа doğrusı, bugün saba erte
верно
1. (<i>правильно</i>) doğru, kerçek; 2. (<i>преданно</i>) sadıql<stress>ı</stress>qnen, sadaq<stress>a</stress>tnen; <b>~ служить Родине</b> Vatanğa sadıql<stress>ı</stress>qnen hızmet etmek; 3. <i>в сказ.</i> doğru; <b>это ~</b> bu doğru; <b>совершенно ~</b> pek doğru; 4. (<i>вероятно</i>) ğ<stress>a</stress>liba, er alda, olsa kerek, ihtimal; <b>он, ~, приехал</b> о kelgen olsa kerek
верность
1. (<i>преданность</i>) sadıqlıq, sadaqat, vefa, vefadarlıq, mefa; 2. (<i>правильность</i>) doğrulıq
верну|ть
1. (<i>возвратить</i>) qaytarmaq, qaytarıp bermek; <b>~ть книгу</b> kitapnı qaytarmaq (<i>или</i> qaytarıp bermek); 2. (<i>заставить вернуться</i>) yoldan qaytartmaq, keri çağırmaq; 3. :<b>~ть к жизни</b> tiriltmek; <b>врачи ~ли больному здоровье</b> ekimler hastağa sağlığını tüzetti (<i>или</i> yerine ketirdi); <b>прошлого не ~ть</b> keçken künler keri qaytmaz
вернуться
qaytmaq, qaytıp kelmek, keri qaytmaq, dönmek; <b>~ с пустыми руками</b> boş q<stress>o</stress>lnen qaytmaq; <b>~ с работы</b> işlep kelmek (<i>или</i> qaytıp kelmek); <b>~ с победой</b> ğaleb<stress>e</stress>nen qaytmaq
верн|ый
1. (<i>надёжный</i>) işançlı; <b>~ый человек</b> işançlı adam; 2. (<i>преданный</i>) sadıq, vefadar, vefalı, çin; <b>~ый друг</b> sadıq dost, vefadar dost; 3. (<i>правильный</i>) doğru, aqiqiy; <b>~ая мысль</b> doğru fikir; <b>~ое решение</b> doğru qarar; <b>~ый способ</b> doğru usul
верование
inanç, itiqat
веровать
inanmaq, işanmaq, itiqat etmek
вероисповедани|е
din, mezep; <b>мусульманское ~е</b> musulman dini; <b>христианское ~е</b> hristian dini; <b>независимо от ~я</b> dinine b<stress>a</stress>qmadan; <b>свобода ~я</b> din serbestligi
вероломно
ha<stress>i</stress>nce(sine)
вероломн|ый
hain, ha<stress>i</stress>nce, hiyanetkârane, yezit, kahpe; <b>~ый враг</b> hain (<i>или</i> kahpe) duşman; <b>~ое нападение</b> ha<stress>i</stress>nce (<i>или</i> hiyanetkârane) ücüm
вероломство
hainlik, munafıqlıq, yezitlik
вероотступник
<i>рел.</i><b/>mürtet (-di)
веротерпимость
diniy tolerantlıq, başqa dinlerge dayanuv (<i>или</i> dayanm<stress>a</stress>); din serbestligi (<i>свобода вероисповедания</i>)
вероятно
ihtimal, b<stress>e</stress>lki, ğ<stress>a</stress>liba, -sa (-se) kerek; <b>~, будет дождь</b> ğ<stress>a</stress>liba, yağmur yağacaq, yağmur yağsa kerek; <b>весьма ~, что</b> ihtimal (ki)
вероятност|ь
ihtimal, ihtimallılıq; <b>~ь этого высока</b> bunıñ ihtimalı büy<stress>ü</stress>ktir; <b>теория ~ей</b> ihtimallılıq nazariyesi; <b>по всей ~и</b> añlaşılğanına köre, ihtimal, ğaliba; <b>мы, по всей ~и, пошли не по той тропинке</b> añlaşılğanına köre, biz başqa y<stress>o</stress>lnen kettik; <b>по всей ~и, мы заночуем в окрестностях Аю-Дага</b> ihtimal, biz Ayuv Dağ yanlarında gecel<stress>e</stress>rmiz; <b>по всей ~и, это та самая сосна, которую мы искали</b> ğ<stress>a</stress>liba, bu – bizim qıdırğan çamım<stress>ı</stress>zdır
вероятный
ihtimallı, ihtimal°, imkânlı, mühtemel (<i>уст.</i>); <b>наиболее ~</b> eñ ihtimallısı, episinden ihtimallısı
верси|я
1. versiya, rivayet; <b>по другой ~и</b> diger versiyağa (<i>или</i> rivayetke) köre; 2. v<stress>e</stress>rsiya<b>нужно установить последню ~ю этой прогаммы</b> bu programmanıñ soñki versiyasını qurmaq kerek
верст|а
<i>уст.</i> verst ◊<b>обходить кого-либо за ~у</b> birinden bucaq-bucaq qaçmaq; <b>политика, от которой за ~у пахнет шовинизмом</b> bir verst uzaqlıqtan şovinizm qoquğan siyaset
верстак
tezya, dülger tezyası
верстальщик
saifeleyici
верстать
saifelemek; <b>~ книгу</b> kitapnı saifelemek
вертел
şiş, kebap şişi
верт|еть
aylandırmaq, fırlandırmaq; <b>~еть колесо</b> köpçekni aylandırmaq; <b>не ~и головой</b> başıñnı о yaq bu yaq burğalap (<i>или</i> oynatıp) ot<stress>u</stress>rma
верт|еться
1. aylanmaq, çevirilmek, burulmaq; <b>колесо ~ится</b> köpçek aylana; <b>~еться с боку на бок</b> bir yanından bir yanına aylanmaq (<i>или</i> aylanıp turmaq); <b>~еться перед зеркалом</b> küzgüden ayırıl<stress>a</stress>mamaq; 2. dolaşmaq, aylanıp yürmek; <b>они целый час ~елись вокруг нашего дома</b> olar bir saat (devamında) evimiz etrafinda aylanıp yürdi; 3. (<i>мешаться</i>) keder etmek, qarışmaq; <b>не ~ись под ногами</b> ayaqlar arasında qar<stress>ı</stress>şma (<i>или</i> aylanıp y<stress>ü</stress>rme); 3. :<b>не ~ись, говори правду!</b> ıq-mıq d<stress>e</stress>me, doğrusını ayt!; <b>~еться на языке</b> tiliniñ ucunda olmaq; <b>как ни ~ись – иного выхода нет</b> isteseñ de, istemeseñ de başqa çare(si) yoq; <b>как тут ни ~ись, ничего не выйдет</b> çatlasañ da patlasañ da mında bir şey yapmanıñ çaresi yoq
вертикаль
1. vertikal [-ль], tik sızıq; 2. (<i>шахматной доски</i>) tik sıra
вертикально
vertikal [-ль] (tarzda), tik, t<stress>i</stress>m-tik
вертикальность
vertikallik, tiklik
вертикальн|ый
vertikal [-ль], tik, t<stress>i</stress>m-tik; <b>~ая линия</b> vertikal sızıq, tik sızıq
вертлявый
qıbırdavuq, şaylaq, qurtlu (<i>прост.</i>); <b>~ ребёнок</b> qıbırdavuq bala
вертолёт
helikopter, tikuçar, vertolöt
вертолётн|ый
helikopter°, tikuçar°, vertolöt°; <b>~ая площадка</b> helikopter alanı
вертолётоносец
helikopter gemisi
вертушка
1. (<i>игрушка</i>) fırıldavuq; 2. (<i>дверь</i>) aylanmalı qapı; 3. (<i>на дверях</i>) mandal; 4. (<i>о женщине</i>) oynaq qadın
верующий
imanlı, Allağa inanğan; dindar (<i>религиозный</i>); <b>~ человек</b> imanlı (adam)
верфь
darsana, tersane
верх
1. (<i>верхняя часть</i>) üst, töpe, yuqarı; <b>~ горы</b> dağ(nıñ) töpesi; <b>с ~ом</b> töpeli; 2. (<i>высшая степень</i>) soñ derece; <b>~ безумия</b> delilikniñ üst perdesi (<i>или</i> soñ derecesi); <b>~ совершенства</b> mükemmellikniñ soñ dercesi; <b>~ мастерства</b> üstün ustalıq; <b>~ неприличия</b> edepsizlikniñ soñ derecesi; <b>он на ~у славы</b> şüretniñ (<i>или</i> şan-şüretniñ) yuqarısına irişti ◊<b>одержать ~ над кем-либо</b> birine üstün kelmek; birini yeñmek; <b>быть на ~у блаженства</b> soñ derece memnün olmaq
верхн|ий
1. üstteki, töpedeki, yuqarı, yuqarıdaki; <b>~ий этаж</b> yuqarı qat; <b>~яя полка</b> yuqarıdaki raf; yuqarı yataq (<i>в поезде</i>); <b>~ее течение реки</b> özenniñ yuqarısı (<i>или</i> yuqarı qısmı); <b>~яя одежда</b> üst urba; 2. <i>муз.</i> ince, yüksek; <b>~яя нота</b> ince ses, yüksek n<stress>o</stress>tа ◊<b>~яя одежда</b> üst urba
верхов|ой
:<b>~ая езда</b> minicilik; <b>~ое животное</b> minek
верховный
yuqarı, aliy, baş, eñ yuqarıdaki; <b>~ Суд</b> Yuqarı Makeme
ве'рхом
yuqarıdan; <b>пойти ~</b> yuqarıdan (<i>или</i> yuqarı yoldan) ketmek
верхо'м
at (eşek, deve) üstünde, at minip; <b>ездить ~ на лошади</b> at minip yürmek
верхушка
<i>bir şeyniñ</i> ucu; <b>~ дерева</b> terekniñ ucu ◊<b>правящая ~</b> ükümran (<i>или</i> üküm sürgen) tabaqa
вершин|а
1. töpe, uc; <b>~а горы</b> dağ başı (<i>или</i> töpesi); <b>на самой ~е</b> eñ töpesinde; <b>взятая (покорённая) ~а</b> <i>спорт.</i> töpesine çıqılğan dağ (<i>или</i> bayır); 2. eñ yüksek derece; <b>~а славы</b> şüretniñ eñ yüksek derecesi; 3. <i>мат.</i> töpe, uc; <b>~а треугольника</b> üçköşelikniñ töpesi; <b>~а угла</b> köşeniñ ucu
вес
1. ağırlıq, çeki; <b>его ~ четыре килограмма</b> çekisi dört kilo; <b>мера ~а</b> ağırlıq ölçüsi; <b>какой у тебя ~?</b> seniñ çekiñ ne?, qaç kilo(gramm) kelesiñ?; <b>атомный ~</b> atom ağırlığı; <b>чистый ~</b> safiy ağırlıq; <b>удельный ~</b> ölçeştirm<stress>e</stress> ağırlıq; <b>меры ~а</b> ağırlıq ölçüleri; 2. <i>спорт.</i> çeki; <b>тяжёлый ~</b> ağır çeki; <b>полутяжёлый ~</b> yarı ağır çeki; <b>средний ~</b> ortа çeki; <b>полусредний ~</b> yarı ortа çeki; <b>лёгкий ~</b> yengil çeki; <b>полулёгкий ~</b> yarı yengil çeki; <b>легчайший ~</b> eñ yengil çeki; <b>наилегчайший ~</b> eñ yengilden yengil çeki; 3. (<i>авторитет</i>) itibar, ürmet, nufuz, abruy (<i>диал. ст.</i>); <b>он пользуется большим ~ом</b> onıñ itibarı büyük ◊<b>на ~</b> а) (<i>со взвешиванием</i>) çekip; <b>мандарины продают на ~</b> mandarinlerni çekip satalar; б) (<i>по своему весу</i>) öz çekisi; <b>тюк был не очень тяжёлый на ~</b> taynıñ öz çekisi ağır degil edi; <b>на ~ золота</b> altın kibi paalı; <b>держать на ~у</b> asılı tutmaq
веселить
şeñlendirmek, şad etmek (<i>или</i> eylemek); <b>~ публику</b> adamlarnı şeñlendirmek
веселиться
şeñlenmek, şadlanmaq, neşelenmek
весело
şeñ, şeñ-şeramet, şeñ-şatır (<i>диал.</i>), şeñl<stress>i</stress>knen, şeñlik ile, neş<stress>e</stress>nen,neşe ile, şadl<stress>ı</stress>qnen, şadlıq ile, z<stress>e</stress>vqnen, zevq ile; <b>он ~ засмеялся</b> о şeñ küldi
весёл|ый
1. şeñ, şeñ-şeramet, neşeli, şad, mesrur; <b>~ые ребята</b> şeñ balalar; <b>он всегда весел</b> о d<stress>a</stress>ima şeñ; <b>у него ~ое настроение</b> onıñ keyfi yahşı (<i>или</i> yerinde); <b>~ые глаза</b> küler közler; <b>~ая шутка</b> şeñ şaqa; 2. (<i>вызывающий веселье</i>) oşlu, külünçli, küldürgen; <b>~ый рассказ</b> oşlu (<i>или</i> külünçli) ikâye
веселье
1. şeñlik, şadlıq, neşe, şetaret (<i>А.И., И.К.</i>), mesruriyet; oyun-külkü; 2. (<i>развлечение</i>) eglence
веселящий
:<b>~ газ</b> küldürici gaz
весенн|ий
baar°, baarlik; <b>~ие посевные работы</b> baar ekin eşleri
веси|ть
çekmek, kelmek; <b>сколько ты ~шь?</b> qaç kilo kel<stress>e</stress>siñ?
весло
kürek, qayıq küregi
весн|а
baar (-ri); <b>ранняя ~а</b> erte baar; <b>~ой</b> baarde; <b>в воздухе пахнет ~ой</b> (avada) baar qoqusı bar
веснушк|а
sepkil, çil; <b>его лицо всё в ~ах</b> onıñ beti sepkilli, onıñ beti sepkil tolu
веснушчат|ый
sepkilli; sepkil bet; <b>~ое лицо</b> sepkilli bet
весовщик
terazeci, qantarcı
вест
<i>мор.</i> vest
вестерн
v<stress>e</stress>stern
вести
1. (<i>сопровождать</i>) alıp barmaq, alıp kelmek; yürmege yardım etmek, yürsetmek; ozğarmaq (<i>провожать</i>); <b>~ больного к врачу</b> hastanı ekimge alıp barmaq; <b>~ по городу</b> şeer içinde alıp yürmek; <b>~ сына в школу</b> oğlunı mektepke alıp barmaq; <b>~ за руку</b> qolundan tutıp yürsetmek; 2. (<i>управлять движением</i>) aydamaq, yürgüzmek, yürsetmek; <b>~ машину</b> maşna aydamaq; 3. (<i>мероприятие, концерт, радио- или телепередачу</i>) ötkermek, keçirmek; <b>~ передачу</b> yayınnı ötkermek; <b>~ занятия</b> ders bermek; 4. (<i>вести себя</i>) tutmaq; <b>~ себя хорошо</b> özüni yahşı tutmaq; <b>он ведёт себя очень надменно</b> özüni pek kibir tuta ◊<b>~ борьбу</b> küreşmek; <b>~ работу</b> işni yürsetmek, işni çevirmek (<i>или</i> aylandırmaq); <b>~ переписку</b> mektüpleşmek; <b>~ свой род от кого-либо</b> biriniñ soyundan olmaq; <b>он и ухом не ведёт</b> oralı degil, bir yerine s<stress>a</stress>rmay (<i>прост.</i>); <b>я к этому и веду (речь)</b> z<stress>a</stress>ten оnı közde tutıp aytam
вестибулярный
:<b>~ аппарат</b> vestibulâr organı, muvazenet organı
вестибюль
vestibül, ayat; <b>выйти в ~</b> vestibülge çıqmaq
вестись
1. (<i>осуществляться</i>) yapılmaq, keçirilmek, ötkerilmek; <b>на месте аварии ведутся спасательные работы</b> qaza olğan yerinde qurtaruv çalışmaları yapıla; <b>эти передачи ведутся на коротких волнах</b> bu eşittirüvler qısqa dalğada yayınlana; 2. <i>разг.</i> (<i>быть обычным</i>) adet olmaq; <b>так издавна ведётся</b> evel-ezelden berli öyle olıp kele
вестник