-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
01_a.txt
2561 lines (1708 loc) · 87.6 KB
/
01_a.txt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
а I
<i>союз</i> 1. <i>против.</i> ise, degil, ya; <b>он приедет не сегодня, а завтра</b> o bugün degil (de), y<stress>a</stress>rın kelecek; <b>это очень интересный рассказ, а ты его не читал</b> bu, pek meraqlı ikâye, sen ise onı oq<stress>u</stress>madıñ; <b>я ничего не слышал, а ты?</b> men bir şey eş<stress>i</stress>tmedim, ya sen eşitt<stress>i</stress>ñmi?; 2. <i>присоед.</i> ise, ve; <b>в нашей деревне одна школа, а там был всего один учитель</b> köyümizde bir mektep ve bir oca bar edi ◊<b>а то</b> ya da; <b>поспеши, а то опоздаешь</b> tez (<i>или</i> çabik) ol, (ya da) keç qal<stress>ı</stress>rsıñ
а II
<i>вопр.</i> ya, q<stress>a</stress>na; <b>что ты сказал, а?</b> ne ayttıñ, ya?; <b>а ну-ка, ответь на вопрос!</b> q<stress>a</stress>na, sualge cevap b<stress>e</stress>rçi!
а III
а; <b>а-а, это вы!</b> а-а, siz ek<stress>e</stress>nsi(ñi)z daа!; <b>а-а, это ты к нам вчера приходил?</b> а-а, t<stress>ü</stress>nevin bizge kelip ketken s<stress>e</stress>nmi ediñ?; <b>а, что ты говоришь?</b> а, ne ayt<stress>a</stress>sıñ?; <b>а, ничего страшного!</b> а, zararı yoq!
абажур
abajur
Абакан
<i>геогр.</i> Abak<stress>a</stress>n
аббревиатур|а
qısqartm<stress>a</stress>, abbreviat<stress>u</stress>ra; <b>в ~е ООН три буквы</b> BMT qısqartmasında üç arif bar, BMT qısqartması üç ariften ibaret
абдест
<i>мус.</i> abdest
Абдуга
<i>геогр.</i> Abduğ<stress>a</stress>
абзац
satır başı, abzats; <b>писать с ~а</b> satır başından yazmaq; <b>несколько ~ев</b> bir qaç abzats
абитуриент
abituriyent
абонемент
abonement; <b>межбиблиотечный ~</b> kitaphanelerara abonementi
абонементн|ый
abonement°; <b>~ый билет</b> abonement bileti; <b>~ая плата</b> abonement ücreti
абонент
abonent; <b>~ телефонной сети</b> telefon ağınıñ abonenti
абордаж
abordaj
абордажный
abordaj°
абориген
aborigen, yerli; <b>~ы</b> aborigenler, yerli halq
аборт
abort, balasını al(dır)uv (<i>или</i> al(dır)m<stress>a</stress>), balasını tüşür(t)üv (<i>или</i> tüşür(t)m<stress>e</stress>); <b>сделать ~</b> а) (<i>о враче</i>) abort yapmaq, balasını almaq (<i>или</i> tüşürmek); б) (<i>о женщине</i>) abort yaptırmaq, balasını aldırmaq (<i>или</i> tüşürtmek)
абортивн|ый
abortiv; <b>~ое лечение</b> abortiv tedaviylev (<i>или</i> devalav)
абразив
abraziv; <b>~ы</b> abrazivler, abraziv materialları
абразивн|ый
abraziv°; <b>~ый инструмент</b> abraziv aleti; <b>~ые материалы</b> abraziv materialları
абрикос
<i>бот.</i> qaysı; <b>косточка ~а</b> qaysı(nıñ) çegirdegi; <b>дикий ~</b> zerdali
абрикосовый
qaysı°; <b>~ сад</b> qaysı bağçası, qaysılıq
абсент
absent, yuşan demlemesi
абсентеизм
<i>полит.</i> saylavlardan red etüv
абсолют
<i>филос.</i> absolüt
абсолютизм
<i>полит.</i> mutlaqiyet, absolütizm
абсолютн|ый
1. saltıq, mutlaq, absolüt; <b>~ая величина</b> saltıq (<i>или</i> absolüt) deger; <b>~ый прирост населения</b> ealiniñ saltıq (<i>или</i> absolüt) artuvı; <b>~ая влажность</b> <i>физ., геогр.</i> saltıq dımlıq, absolüt dımlılıq, mutlaq rutubet; <b>~ая высота</b> <i>геогр.</i> saltıq yükseklik; <b>~ая пустота</b> saltıq boşluq; <b>~ая истина</b> <i>филос.</i> saltıq kerçek, absolüt aqiqat; <b>~ое большинство</b> saltıq ekseriyet; <b>~ая монархия</b> mutlaq (<i>или</i> saltıq) mon<stress>a</stress>rhiya; 2. (<i>полный, совершенный</i>) tam; <b>~ая тишина</b> tam tınçlıq; <b>ему нужен ~ый покой</b> oña tam tınçlıq kerek; <b>~ый слух</b> pek yahşı eşitken qulaq; <b>у него ~ый слух</b> (onıñ) saltıq eşitüv qabiliyeti bar
абсолютно
1. saltıq, absolüt; <b>~ чёрное тело</b> <i>физ.</i> q<stress>a</stress>p-qara (<i>или</i> s<stress>i</stress>m-siya) cısım; 2. <stress>a</stress>sla, iç; <b>~ невозможно</b> asla (<i>или</i> iç) olacaq şey degil; buña iç imkân yoq; <b>он ~ ничего не знает</b> о (iç) bir şey b<stress>i</stress>lmey; <b>вы ~ правы</b> sözsüz siz aql<stress>ı</stress>sı(ñı)z
абсорбент
<i>хим., физ.</i> siñirici, siñirici madde, absorbent
абсорбировать
<i>хим., физ.</i> siñirmek, abs<stress>o</stress>rbtsiya etmek, absorbtsiyalamaq
абсорбироваться
<i>хим., физ.</i> siñirilmek, abs<stress>o</stress>rbtsiya olunmaq, absorbtsiyalanmaq
абсорбирующий
<i>хим., физ.</i> siñirici, abs<stress>o</stress>rbtsiya etici
абсорбирующийся
<i>хим., физ.</i> siñirilici, abs<stress>o</stress>rbtsiya olunıcı
абсорбционн|ый
<i>хим., физ.</i> siñirici, siñirmeli; <b>~ая колонна</b> siñirici sutun
абсорбция
<i>хим., физ.</i> siñirüv, siñirm<stress>e</stress>; siñirilüv, siñirilm<stress>e</stress>; abs<stress>o</stress>rbtsiya; <b>~ газов углём</b> gaznıñ kömürge siñirilmesi; <b>~ света</b> yarıqnıñ siñirilmesi
абстрагирование
mücerretlev, mücerretlem<stress>e</stress>, abstraktlav, abstraktlam<stress>a</stress>
абстрагировать
mücerretlemek, abstraktlamaq
абстрагироваться
mücerretlenmek, abstraktlanmaq
абстрактн|ый
mücerret (-di), abstrakt; <b>~ые понятия</b> mücerret (<i>или</i> abstrakt) añlamlar; <b>~ый метод</b> mücerret usul; <b>~ое мышление</b> mücerret fikir yürsetüv (<i>или</i> yürsetm<stress>e</stress>)
абстрактно
mücerret tarzda (<i>или</i> şekilde), abstrakt tarzda (<i>или</i> şekilde); <b>рассуждать ~</b> mücerret (<i>или</i> abstrakt) tarzda fikir etmek
абстрактность
mücerretlik, abstraktlıq
абстракционизм
<i>эст.</i> mücerretçilik, abstraktçılıq, abstraktsionizm
абстракционист
<i>эст.</i> mücerretçi, abstraktçı, abstraktsionist
абстракция
mücerretlik, abstr<stress>a</stress>ktsiya
абсурд
absurd, saçm<stress>a</stress>; <b>довести до ~а</b> absurd derecesine yetkizmek
абсурдность
absurdlıq, saçmalıq
абсурдный
absurd°, saçm<stress>a</stress>°; <b>~ вывод</b> absurd hulâsası
абсцесс
<i>мед.</i> abstsess, irinlem<stress>e</stress>
абсцисса
<i>мат.</i> absts<stress>i</stress>ssa
абхаз
abhaz
Абхазия
<i>геогр.</i> Abh<stress>a</stress>ziya, Abhazist<stress>a</stress>n
абхазский
abhaz°; <b>~ язык</b> abhaz tili
авангард
avangard, pişdar, ögayaq; <b>в ~е</b> avangardda, ög saftа(ki)
авангардизм
<i>эст.</i> avangardizm
авангардист
<i>эст.</i> avangardist
авангардный
avangard°, avangarddaki
аванс
avans; <b>~ом</b> avans olaraq; <b>получить ~</b> avans almaq; <b>выдать ~</b> avans bermek ◊<b>делать ~ы</b> ilk adımlar yapmaq
авансировать
avans bermek, avanslamaq; <b>~ строительство школы</b> mektep qurucılığını avanslamaq
авансом
avans olaraq; <b>получить ~ 2. 0 гривен</b> avans olaraq 2. 0 gr<stress>i</stress>vna almaq
авансцена
ögsana, sana aldı (<i>или</i> ögü), avansts<stress>e</stress>na
авантюра
macera, avant<stress>ü</stress>ra; <b>военная ~</b> arbiy macera; <b>политическая ~</b> siyasiy macera
авантюризм
maceracılıq, avantürizm; <b>политический ~</b> siyasiy maceracılıq (<i>или</i> avantürizm)
авантюрист
maceracı, avantüracı, avantürist
авантюристическ|ий
macera°, maceracı, avantürist<stress>i</stress>k<b>; ~ая политика</b> maceracı (<i>или</i> avantürist<stress>i</stress>k) siyaset
авантюристский
maceracılıq°, avantürist<stress>i</stress>k
авантюрн|ый
macera°, avantüra°, maceradan (<i>или</i> avant<stress>ü</stress>radan) ibaret olğan; <b>~ое дело</b> maceradan ibaret olğan iş; <b>~ый роман</b> macera romanı
аварец
avar
авари|я
qaza, av<stress>a</stress>riya; <b>попасть в ~ю</b> qazağa oğramaq; <b>~я на работе</b> iş qazası
аварийн|ый
1. qazaiy, qaza°; <b>~ая остановка</b> qazaiy toqtav; <b>~ый выход</b> qazaiy çıqış, qaçuv yolu; <b>~ый выключатель</b> qazaiy söndürgiç; <b>~ый режим</b> qaza rejimi; 2. (<i>находящийся в аварийном состоянии</i>) bozuq; yıqılıp turğan (<i>могущий развалиться</i>); telükeli (<i>опасный</i>)<b>~ый дом</b> bozuq ev; <b>признать ~ым</b> bozuq (<i>или</i> telükeli) dep tanımaq; 3. (<i>предназначенный для ремонтных работ в случае аварии</i>) acele tamir°; <b>~ая бригада</b> acele tamir brigadası; <b>~ая служба</b> acele tamir hızmeti; <b>~о-спасательные работы</b> tamir-qurtaruv çalışmaları
аварийно
qaz<stress>a</stress>en, qaza olaraq
аварийность
qazalıq
август
<stress>a</stress>vgust, arman ayı; <b>третьего ~а</b> avgustnıñ üçünde; <b>он родился третьего ~а</b> о avgustnıñ üçünde doğdı; <b>к третьему ~а</b> avgustnıñ üçüne
августовск|ий
<stress>a</stress>vgust°, arman ayı°; <b>~ие переговоры министров</b> nazirlerniñ avgust(taki) aytışuvları
авиакомпания
uçaq şirketi
авиамоделирование
aviamodeller yapuv (<i>или</i> yapm<stress>a</stress>)
авианосец
uçaq gemisi
авиасимулятор
uçuş simulâtorı, aviasimul<stress>â</stress>tor
авиационн|ый
avi<stress>a</stress>tsiya°, aviatsion; <b>~ые виды спорта</b> <i>спорт.</i> avi<stress>a</stress>tsiya sport çeşitleri
авиация
avi<stress>a</stress>tsiya; <b>гражданская ~</b> grajdan aviatsiyası; <b>военная ~</b> arbiy avi<stress>a</stress>tsiya; <b>истребительная ~</b> avcı avi<stress>a</stress>tsiya, avcı uçaqlar; <b>реактивная ~</b> reaktiv avi<stress>a</stress>tsiya
авитаминоз
<i>мед.</i> vitaminsizlik, avitaminoz
авокадо
avok<stress>a</stress>do
авось
b<stress>e</stress>lki (de), ihtimal ◊<b>идти на ~</b> ne olsa olsun (<i>или</i> olsa, olur, olmasa, olmaz; b<stress>e</stress>lki bir şey olur) dep ketmek
аврат
<i>мус.</i> avret
австралиец
avstraliyalı
австралийск|ий
<i>геогр.</i> Avstr<stress>a</stress>liya°; <b>~ие языки</b> Avstr<stress>a</stress>liya tilleri
Австралия
<i>геогр.</i><b/>Avstr<stress>a</stress>liya
австриец
avstriyalı
австрийск|ий
<i>геогр. A</i>vstriya°; <b>~ая армия</b> <i>A</i>vstriya ordusı
Австрия
<i>геогр. A</i>vstriya
автобаза
avtob<stress>a</stress>za
автобиографи|я
avtobiogr<stress>a</stress>fiya, öz tercimeialı; <b>написать ~ю</b> avtobiografiyasını (<i>или</i> öz tercimeialını) yazmaq
автобус
avt<stress>o</stress>bus; <b>рейсовый ~</b> reys avtobusı
автобусн|ый
avt<stress>o</stress>bus°; <b>~ая остановка</b> avt<stress>o</stress>bus toqtav yeri; <b>~ое сообщение</b> avtobus(lar) qatnavı; <b>~ый парк</b> avt<stress>o</stress>bus parkı
автовокзал
avtovokzal
автоген
<i>тех.</i> avtogen
автогенн|ый
<i>тех.</i> avtogen°; <b>~ая сварка</b> <i>bir şeyni</i> avtog<stress>e</stress>nnen birleştirüv (<i>или</i> qaynatıp birleştirüv)
автогенщик
avtogenci
автограф
avt<stress>o</stress>graf; <b>давать ~</b> avt<stress>o</stress>graf bermek; <b>брать ~</b> avt<stress>o</stress>graf almaq; <b>собирать ~ы</b> avtograflar toplamaq
автодорожный
avtomobil yolları°; <b>~ техникум</b> avtomobil yolları tehnikumı
автодром
avtodrom
автозавод
avtozavod
автозамена
<i>комп.</i> avtomat<stress>i</stress>k deñiştirüv (<i>или</i> deñiştirm<stress>e</stress>); avtomat<stress>i</stress>k deñiştirilüv (<i>или</i> deñiştirilm<stress>e</stress>)
автозаполнение
<i>комп.</i> avtomat<stress>i</stress>k tolduruv (<i>или</i> toldurm<stress>a</stress>); avtomat<stress>i</stress>k toldurıluv (<i>или</i> toldurılm<stress>a</stress>)
автозаправка
yaqıt noqtası, yaqıt qoyuv noqtası (<i>или</i> stantsiyası)
автозаправочн|ый
yaqıt qoyucı, yaqıt qoyuv°; <b>~ая станция (АЗС)</b> yaqıt qoyuv stantsiyası (YQS)
автозаправщик
avtomat<stress>i</stress>k yaqıt qoyucı
автоинспектор
avtoteftişçi, avtoinsp<stress>e</stress>ktor
автоинспекция
avtoteftiş, avtoinsp<stress>e</stress>ktsiya
автокар
avtokar
автокефалия
<i>рел.</i> avtokefallik, avtokefal<stress>i</stress>ya
автокефальн|ый
<i>рел.</i> avtokefal [-ль]; <b>~ая церковь</b> avtokefal kilse
автоколонна
avtokol<stress>o</stress>nna
автокран
avtokran
автократ
<i>полит.</i> avtokrat, mutlaqiyetçi
автократия
<i>полит.</i> avtokr<stress>a</stress>tiya, mutlaqiyet
автол
<i>тех.</i> avtol
автолюбитель
aveskâr aydayıcı
автомагистраль
avtomagistral [-ль]
автомат
1. avtomat; <b>телефон-~</b> avtomat<stress>i</stress>k telefon; 2. (<i>оружие</i>) avtomat
автоматизация
avltomatikleştirüv, avltomatikleştirm<stress>e</stress>; avltomatikleştirilüv, avltomatikleştirilm<stress>e</stress>; avtomatiz<stress>a</stress>tsiya; <b>~ производства</b> istisalnı avltomatikleştirüv, istisalnıñ avltomatikleştirilüvi
автоматизированн|ый
avtomatikleştirilgen; <b>~ая система управления (АСУ)</b> avtomatikleştirilgen idare sisteması (AİS)
автоматизировать
avltomatikleştirmek
автоматизм
avtomatiklik, avtomatizm
автоматика
avtom<stress>a</stress>tika
автоматическ|ий
avtomat<stress>i</stress>k; <b>~ая телефонная станция (АТС)</b> avtomat<stress>i</stress>k telefon stantsiyası (ATS); <b>~ая замена текста</b> <i>комп.</i><b/>metinniñ avtomat<stress>i</stress>k deñiştirilüvi; <b>~ая подача бумаги</b> <i>комп.</i> kâğıtnıñ avtomat<stress>i</stress>k berilüvi
автоматически
avtomat<stress>i</stress>k olaraq; <b>свет зажигается ~</b> yarıq avtomat<stress>i</stress>k olaraq yaqıla
автоматчик
avtomatçı
автомашина
avtomaşna
автомеханик
avtomeh<stress>a</stress>nik
автомеханический
avtomehan<stress>i</stress>k
автомобил|ь
avtomobil; <b>ехать на ~е</b> avtomob<stress>i</stress>lnen ketmek; <b>сесть в ~ь</b> avtomobilge minmek; <b>управлять ~ем</b> avtomobil aydamaq; <b>легковой ~ь</b> yengil avtomobil; <b>гоночный ~ь</b> yarış avtomobili
автомобилист
avtomobilci
автомобильный
avtomobil°; <b>~ транспорт</b> avtomobil naqliyatı (<i>или</i> transportı)
автомойка
maşna yuvucı; <b>на этой автозаправке есть ~?</b> bu yaqıt noqtasında maşna yuvucı b<stress>a</stress>rmı?
автономизация
muhtarlav, muhtarlam<stress>a</stress>
автономия
muhtariyet; <b>национальная ~</b> milliy muhtariyet; <b>территориальная ~</b> territorial muhtariyet
автономн|ый
muhtar; <b>~ая республика</b> muhtar cumhuriyet; <b>~ая Республика Крым (АРК)</b> Qırım Muhtar Cumhuriyeti (QMC)
автоответчик
avtocevaplanıcı
автопарк
avtopark
автопилот
avtopilot
автопогрузчик
avtoyüklegiç, avtoyükleyici
автопоезд
avtotren
автор
müellif; <i>bir şeyni</i> yapqan (<i>или</i> yasağan); <i>bir şey</i> yazğan; <b>~ проекта</b> leyhanı yapqan (adam), leyha müellifi; <b>~ картины</b> resimni yapqan (adam), resim(niñ) müellifi; <b>~ этих строк</b> bu satırlarnı yazğan (adam), bu satırlarnıñ müellifi ◊<b>~ (забитого) гола</b> <i>спорт.</i> golnıñ saibi
авторалли
avtor<stress>a</stress>lli
автореферат
avtoreferat; <b>~ диссертации</b> dissertatsiyanıñ avtoreferatı
авторефрижератор
avtorefrijer<stress>a</stress>tor
авторизация
1. <i>комп.</i>,<i>тех.</i> kerçekligini tasdıqlav (<i>или</i> tasdıqlam<stress>a</stress>), kerçekligini tasdıqlanuv (<i>или</i> tasdıqlanm<stress>a</stress>) (<i>подтверждение подлинности</i>); qullanıcı uquqlarını aluv (<i>или</i> alm<stress>a</stress>) (<i>получение пользовательских прав</i>); <b>~ банковской карты</b> bank kartasınıñ tasdıqlanuvı; <b>~ пользователя в системе</b> sistemada qullanıcınıñ kerçekligini tasdıqlav; 2. <i>лит.</i> müell<stress>i</stress>fnen kelişüv (<i>или</i> kelişm<stress>e</stress>), müellifleştirüv, müellifleştirm<stress>e</stress>; müell<stress>i</stress>fnen kelişilüv (<i>или</i> kelişilm<stress>e</stress>), müellifleştirilüv, müellifleştirilm<stress>e</stress>
авторизованный
:<b>~ перевод</b> eserniñ müell<stress>i</stress>fnen kelişilgen tercimesi, eserniñ müellif tasvir etken kibi tercimesi
авторизоваться
kerçekligini tasdıqlamaq; qullanıcı uquqlarını almaq; <b>~ на сайте</b> saytta kerçekligini tasdıqlamaq
авторизовываться
<i>см.</i><b>авторизоваться</b>
авторитаризм
avtoritarlıq, avtoritarizm
авторитарный
avtoritar; <b>~ режим</b> avtoritar rejim (<i>или</i> qurum); <b>~ правитель</b> avtoritar ükümdar
авторитет
nufuz, itibar, abruy (<i>диал. ст.</i>); <b>завоевать ~</b> nufuz qazanmaq; <b>потерять ~</b> nufuzını coymaq; <b>пользоваться ~ом</b> nufuz saibi olmaq, itibar körmek
авторитетн|ый
1. nufuzlı, itibarlı, abruylı (<i>диал. ст.</i>); 2. (<i>компетентный</i>) nufuzlı; işançlı (<i>заслуживающий доверия</i>); <b>~ый учёный</b> nufuzlı alim; <b>~ое мнение</b> işançlı fikir
авторск|ий
müellif°, müelliflik°; <b>~ое право</b> müelliflik aqqı; <b>~ое свидетельство</b> müelliflik şeadetnamesi; <b>~ая позиция</b> müellifniñ noqta-i nazarı (<i>или</i> nazar noqtası)
авторучка
avtoqalem
автосалон
avtosalon
автосимулятор
<i>комп.</i> aydav simulâtorı, avtosimul<stress>â</stress>tor
автосохранение
<i>комп.</i> avtomat<stress>i</stress>k saqlav (<i>или</i> saqlam<stress>a</stress>)
автостанция
avtost<stress>a</stress>ntsiya
автостоп
avtostop; <b>путешествовать ~ом</b> avtost<stress>o</stress>pnen seyaat etmek
автостоянк|а
avtomobil(ler) turağı; <b>на ~е</b> avtomobil turağında
автострада
avtostr<stress>a</stress>da
автотранспорт
avtonaqliyat
автотрансформатор
avtotransform<stress>a</stress>tor
автотуризм
avtoturizm
автотурист
avtoturist
автофургон
avtofurgon
автохтон
1. avtohton, yerli; <b>~ы Крыма</b> Qırım avtohtonları (<i>или</i> yerli halqları); 2. (<i>о растениях, животных</i>) avtohton
автохтонный
avtohton°
автоцистерна
avtotsist<stress>e</stress>rna
автошкола
aydayıcılıq mektebi
Авунда
<i>геогр.</i> Avund<stress>a</stress>
ага
1. a; <b>~, попался!</b> a, tutuld<stress>ı</stress>ñmı!; 2. (<i>да</i>) ebet, e; <b>понял? – ~, понял.</b> añlad<stress>ı</stress>ñmı? – ebet, añladım.
Агармыш
<i>геогр.</i> Ağarm<stress>ı</stress>ş
агат
<i>геол.</i> akik
агглютинативн|ый
<i>лингв.</i> agglütinativ; <b>~ые языки</b> agglütinativ tiller
агглютинация
<i>лингв.</i> agglütin<stress>a</stress>tsiya
агент
agent; <b>страховой ~</b> sigortа agenti; <b>он был ~ом полиции</b> poliske agentlik etken edi
агентск|ий
agent°; <b>~ие обязанности</b> agent vazifeleri
агентство
agentlik; <b>информационное ~</b> haber agentligi
агентура
agent<stress>u</stress>ra; <b>вражеская ~</b> duşman agenturası
агентурн|ый
agent<stress>u</stress>ra°; <b>~ые сведения</b> agent<stress>u</stress>ra malümatı
агитатор
teşviqatçı
агитаци|я
teşviq, teşviqat; <b>вести ~ю</b> teşviqat yürsetmek, teşviq etmek
агитационн|ый
teşviqiy, teşviqat°; <b>~ый плакат</b> teşviqiy plakat; <b>~ая кампания</b> teşviqat kampaniyası
агитировать
teşviq etmek
агитпункт
teşviqat noqtası, agitpunkt
агломерат
aglomerat
агломерация
aglomer<stress>a</stress>tsiya; <b>городская ~</b> şeer aglomeratsiyası
агностик
<i>филос.</i> bilinmezci, agn<stress>o</stress>stik
агностицизм
<i>филос.</i> bilinmezcilik, agnostitsizm
агони|я
ag<stress>o</stress>niya, can çekişüv (<i>или</i> çekişm<stress>e</stress>), can bazarı; <b>быть в ~и</b> can çekişmek, ag<stress>o</stress>niya olunmaq
агонизировать
can çekişmek, ag<stress>o</stress>niya olunmaq
аграрий
agr<stress>a</stress>riy, çiftçi
аграрн|ый
agrar, çiftçilik°; <b>~ая страна</b> agrar memleket
агрегат
agregat, cihaz; <b>уборочный ~</b> cıyuv cihazı (<i>или</i> agregatı)
агрегатн|ый
agregat°; <b>~ый станок</b> agregat tezyası; <b>~ое состояние</b> <i>физ.</i> agregat alı (<i>или</i> vaziyeti)
агрессивн|ый
tecavuziy, tecavuz°, agressiv, agr<stress>e</stress>ssiya°; <b>~ая политика</b> tecavuziy siyaset
агрессия
tecavuz, agr<stress>e</stress>ssiya
агрессор
tecavuzcı, agr<stress>e</stress>ssor
агрикультура
agrikult<stress>u</stress>ra [-льт-]
агробиолог
agrobi<stress>o</stress>log
агроном
agronom
агрономическ|ий
agron<stress>o</stress>miya°, agronom<stress>i</stress>k; <b>~ие достижения</b> agronomiya(nıñ) muvafaqiyetleri
агрономия
agron<stress>o</stress>miya
агропромышленный
çiftçilik-sanayı°; <b>~ комплекс</b> çiftçilik-sanayı kompleksi
агротехник
agrot<stress>e</stress>hnik
агротехника
agrot<stress>e</stress>hnika
агротехническ|ий
agrotehn<stress>i</stress>k; <b>~ие мероприятия</b> agrotehn<stress>i</stress>k tedbirler
ад
ceennem ◊<b>кромешный ~</b> ana-baba künü; <b>у него ~ в душе</b> ceennem azabı(nı) çeke
Адам
Adem; <b>~ и Ева</b> Adem ve Avva; <b>наш прародитель ~</b> Adem atamız; <b>сыны ~а</b> Adem evlâtları
адаптация
uyğunlaşuv, uyğunlaşm<stress>a</stress>; uyğunlaştıruv, uyğunlaştırm<stress>a</stress>; <b>~ глаза</b> közniñ uyğunlaşuvı (<i>или</i> uyğunlaşması); <b>~ текста</b> metinni uyğunlaştıruv
адаптер
uyğunlaştırğıç, ad<stress>a</stress>pter
адаптированный
uyğunlaştırılğan; <b>~ текст</b> uyğunlaştırılğan metin
адаптировать
uyğunlaştırmaq
адаптироваться
uyğunlaşmaq
адвокат
advokat, abulqat (<i>уст.</i>); <b>нанять ~а</b> advokat tutmaq; <b>на этом процессе ~ом Османова был Мемет Аметов</b> bu davada Osmanovnıñ advokatlığını Memet Ametov yaptı, bu davada Osmanovnıñ advokatı Memet Ametov edi
адвокатск|ий
advokat°; <b>~ая контора</b> advokat kontorası
адвокатура
1. advokatlar, advokat<stress>u</stress>ra; 2. (<i>занятие адвоката</i>) advokatlıq
адекватность
adekvatlıq, uyğunlıq
адекватный
adekvat, uyğun
Аджария
<i>геогр.</i><b/>Acarist<stress>a</stress>n
Аджиголь
<i>геогр.</i> Acc<stress>ı</stress> Göl
административн|ый
memuriy, idariy, idare°; <b>~ое здание</b> memuriy bina; <b>~о-территориальное деление</b> idariy-territorial bölünm<stress>e</stress> (<i>или</i> taqsimat); <b>~ый центр</b> idare merkezi; <b>~ый ресурс</b> memuriy resurs; <b>~ое правонарушение</b> <i>юр.</i> memuriy uquq bozuv (<i>или</i> bozm<stress>a</stress>); <b>~ая ответственность</b> <i>юр.</i> memuriy mesüliyet; <b>~о-процессуальный кодекс</b> iş yürsetm<stress>e</stress> qanunnamesi
администратор
idareci (<i>управляющий</i>), memur (<i>чиновник</i>), administr<stress>a</stress>tor; <b>~ театра</b> teatrniñ idarecisi; <b>системный ~</b> <i>комп.</i> sist<stress>e</stress>ma idarecisi; <b>~ компьютера</b> kompy<stress>u</stress>ter idarecisi
администрация
memuriyet, müdiriyet, idare; <b>районная ~</b> rayon memuriyeti; <b>городская ~</b> şeer memuriyeti; <b>~ фабрики</b> f<stress>a</stress>brika müdiriyeti (<i>или</i> idaresi)
адмирал
admiral
адонис
<i>бот.</i> adonis
адрес
<i>a</i>dres; <b>домашний ~</b> ev adresi; <b>служебный ~</b> hızmet yeri(niñ) adresi; <b>обратный ~</b> yollağannıñ adresi; <b>IP-~</b> <i>комп.</i> IP adresi; <b>магазин, расположенный по ~у улица Крылова, дом 2. /b>Krılov soqağı 2. nci ev adresindeki (<i>или</i> adresinde bulunğan) tükân; <b>отправить письмо по ~у улица Гаспринского, дом 5. /b> mektüpni Gasprinskiy soqağı 5. inci ev adresine yollamaq ◊<b>в ~ кого-либо</b> biriniñ adına (<i>или</i> namına); <b>обращаться не по ~у</b> yañlış qapı qaqmaq, adres<stress>i</stress>nen yañlışmaq
адресант
yollağan, adresant
адресат
alacaq olğan, adresat
адресация
<i>комп.</i> adreslev, adreslem<stress>e</stress>
адресн|ый
1. <stress>a</stress>dres°; <b>~ая книга</b> <i>a</i>dres defteri; 2. (<i>целевой</i>) ismiy; <b>~ая помощь</b> ismiy yardım
адресова|ть
1. adına yollamaq, adresine yollamaq; <b>~ть письмо министру</b> nazir adına (<i>или</i> adresine) mektüpni yollamaq; <b>письмо ~но тебе</b> mektüp seniñ adıña; 2. yönetmek, bermek; <b>вопрос был ~н докладчику</b> sual maruzacığa berildi (<i>или</i> yönetildi)
Адриатическое море
<i>геогр.</i> Adriat<stress>i</stress>k deñiz<stress>i</stress>
адск|ий
ceennem°, nariy (<i>огненный</i>); <b>испытывать ~ие мучения</b> can çekişmek
адсорбент
<i>хим., физ.</i> adsorbent
адсорбировать
<i>хим., физ.</i> ads<stress>o</stress>rbtsiya etmek, adsorbtsiyalamaq
адсорбироваться
<i>хим., физ.</i> ads<stress>o</stress>rbtsiya olunmaq, adsorbtsiyalanmaq
адсорбирующий
<i>хим., физ.</i> ads<stress>o</stress>rbtsiya etici, adsorbtsiyalayıcı
адсорбционный
<i>хим., физ.</i> ads<stress>o</stress>rbtsiya°
адсорбция
<i>хим., физ.</i> ads<stress>o</stress>rbtsiya
адъютант
adyutant, yaver (<i>Ш.А.</i>,<i>И.К.</i>)
адыг
adıg<stress>e</stress>, çerkes
адыгеец
<i>см.</i><b>адыг</b>
адыгейский
adıge°, çerkes°; <b>~ сыр</b> adıge peniri
Адыгея
<i>геогр.</i> Adıg<stress>e</stress>ya
аж
tap; <b>от радости аж подпрыгнул</b> quvançından tap sekirdi; <b>я аж вскрикнул</b> men tap qıçırıp yiberdim; <b>рядом с ним аж не по себе становится</b> onıñ yanında olğanda tap bir türlü ol<stress>a</stress>sıñ
ажур
ajur ◊<b>всё в ~е</b> er şey yolunda
ажурн|ый
ajurlı, közenekli; qafes oymalı (<i>резной</i>); <b>~ые чулки</b> ajurlı çorap; <b>~ая пила</b> oym<stress>a</stress> pıçqısı ◊<b>~ая работа</b> pek ince iş (<i>или</i> işçilik)
аз
<i>см.</i><b>азы</b>
азан
<i>мус.</i> ezan
азарт
coşqunlıq
азартн|ый
coşqun; taşqın (<i>пылкий, буйный</i>); araretli; ateşin (<i>пламенный</i>); <b>~ые игры</b> qumar; <b>~ый игрок</b> qumarbaz, qumarcı
азбука
elifbe; <b>~ Морзе</b> M<stress>o</stress>rze elifbesi; <b>крымскотатарская ~</b> qırımtatar elifbesi; <b>~ в картинках</b> resimli elifbe
Азербайджан
<i>геогр.</i> Azerbayc<stress>a</stress>n
азербайджанец
azerbaycanlı, azeri
азербайджанский
azerbaycan°, azeri°; <b>~ язык</b> azerbaycan tili
азиат
asiyalı
азиатск|ий
<i>A</i>siya°, asiyalılar°; <b>~ие народы</b> <i>A</i>siya halqları
азимут
<i>a</i>zimut
Азия
<i>геогр. A</i>siya; <b>Средняя ~</b> Ortа<i>A</i>siya; <b>Центральная ~</b> Merkeziy<i>A</i>siya
Азовское море
<i>геогр.</i> Az<stress>a</stress>q deñizi, Az<stress>a</stress>v deñizi
азот
azot; <b>атмосферный ~</b> avadaki azot, ava azotı
азотн|ый
azot°; <b>~ая кислота</b> azot ekşiligi; <b>~ые удобрения</b> azot kübreleri
азы
elifbe; <b>изучать ~ чего-либо</b> bir şeyniñ elifbesini ögrenmek; <b>начинать с азов</b> eliften başlamaq
ай
ay, vay, tüf, uf; <b>~, больно!</b> vay, ağıra! ◊<b>ай-ай-ай, как не стыдно!</b> а-ya-yay, ut<stress>a</stress>nmaysıñmı!?
айва
<i>бот.</i> ayva
Айгульское озеро
<i>геогр.</i> Ayğ<stress>u</stress>l göl<stress>ü</stress>
Ай-Петри
<i>геогр.</i> Ay P<stress>e</stress>tri
Ай-Петринская яйла
<i>геогр.</i> Ay P<stress>e</stress>tri yaylas<stress>ı</stress>
аир
<i>бот.</i> ind otu
айран
ayran; yazm<stress>a</stress>
айсберг
buzdağı
аист
<i>зоол.</i> leylek
Ай-Тодор
<i>геогр.</i> Ay Tod<stress>o</stress>r
Айя
<i>геогр.</i> Ayy<stress>a</stress>
академик
akad<stress>e</stress>mik
академический
akadem<stress>i</stress>k; <b>~ театр</b> akadem<stress>i</stress>k teatr; <b>~ отпуск</b> akadem<stress>i</stress>k tatil
академия
akad<stress>e</stress>miya
акаци|я
<i>бот.</i> eskemçek; <b>цветы ~и</b> eskemçek çiçekleri
акваланг
akvalang
аквамарин
akvamarin
акварель
1. suvlu boya; 2. (<i>картина</i>) suvlu boya resim
акварельн|ый
suvlu boya; <b>~ые краски</b> suvlu boya
аквариум
akv<stress>a</stress>rium
аккаунт
<i>комп.</i> esap yazısı, akk<stress>a</stress>unt; <b>создать ~</b> esap yazısını yaratmaq
Ак-Кая
<i>геогр.</i> Aq Qay<stress>a</stress>
акклиматизация
iklimge alışuv (<i>или</i> alışm<stress>a</stress>); iklimge alıştıruv (<i>или</i> alıştırm<stress>a</stress>)
акклиматизировать
iklimge alıştırmaq
акклиматизироваться
iklimge alışmaq
аккомодация
uyuşm<stress>a</stress>
аккомпанемент
akkompanement, zil
аккомпаниатор
akkompanementçi, zil tutucı
аккомпанировать
akkompanementlemek, zil tutmaq
аккорд
<i>муз.</i> akkord
аккордеон
<i>муз.</i> akkordeon
аккредитация
akkredit<stress>a</stress>tsiya
аккредитив
<i>фин.</i> akkreditiv
аккредитова|ть
akkredit<stress>a</stress>tsiya etmek; <b>~нный</b> akkredit<stress>a</stress>tsiya etilgen (<i>или</i> olunğan)
аккумулировать
toplamaq, akkumul<stress>â</stress>tsiya etmek
аккумулироваться
toplanmaq, akkumul<stress>â</stress>tsiya etilmek (<i>или</i> olunmaq)
аккумулятор
<i>тех.</i> akkumulâtor; <b>заряжать ~</b> akkumulâtornı yüklendirmek; <b>~ заряжается</b> akkumulâtor yüklenip tura; <b>~ разряжен</b> akkumulâtornıñ yükü bitti
аккумуляторн|ый
akkumulâtor°, akkumulâtorlı; <b>~ая лампа</b> akkumulâtorlı lampa
аккумуляция
toplav, toplam<stress>a</stress>; toplanuv, toplanm<stress>a</stress>; akkumul<stress>â</stress>tsiya
аккурат|ный
itinalı, mismil, reçber, seliqalı, tıraç; temiz (<i>чистый</i>); muntazam (<i>регулярный, систематический</i>); tertipli (<i>организованный, упорядоченный</i>); <b>он ~ен в работе</b> yapqan işini temiz yapa; <b>~ная причёска</b> güzel taralm<stress>a</stress>; <b>~ный садик</b> yahşı baqılğan bir bağça; <b>у него ~ный вид</b> üstü-başı tüzgün
аккуратно
itin<stress>a</stress>nen, mismil, reçber, seliq<stress>a</stress>nen, tıraç; temiz (<i>чисто</i>)
аккуратность
itina, mismillik, reçberlik, seliqa, tıraçlıq
акрил
akril
акрилов|ый
akril°, akril<stress>i</stress>k; <b>~ая краска</b> akril boyası; <b>~ое волокно</b> akril lifi
акробат
canbaz, akrobat
акробатика
canbazlıq, akrob<stress>a</stress>tika
акробатическ|ий
canbaz°, akrobat<stress>i</stress>k; <b>~ие упражнения</b> canbaz meşğuliyetleri, akrobat<stress>i</stress>k meşğuliyetler; <b>~ий прыжок</b> akrobat<stress>i</stress>k sekirüv (<i>или</i> sekirm<stress>e</stress>)
акрополь
akr<stress>o</stress>pol [-ль]
акселератор
<i>тех.</i> tezleştirgiç, akseler<stress>a</stress>tor
акселерация
tezleşüv, tezleşm<stress>e</stress>, akseler<stress>a</stress>tsiya
аксессуар
aksessuar
аксиом|а
aksi<stress>o</stress>ma; <b>~ы геометрии</b> geom<stress>e</stress>triya aksiomaları
акт
1. (<i>документ</i>) akt; <b>обвинительный ~</b> qabaatlayıcı akt; <b>составить ~</b> akt yazmaq; <b>~ сдачи-приёмки</b> berüv-aluv aktı; 2. (<i>постановление</i>) qararname; <b>подписать ~ о капитуляции</b> teslimiyet qararnamesini imzalamaq; 3. (<i>действие</i>) areket, eylem; <b>террористический ~</b> terror eylemi, terrorist<stress>i</stress>k eylem; 4. (<i>пьесы</i>) perde
Акташское озеро
<i>геогр.</i> Aq Taş gölü
актёр
aktör (-rı); <b>известный ~</b> belli aktör; <b>учиться на ~а</b> aktörlıqqa oqumaq
актёрск|ий
aktör°, aktörlıq°; <b>~ая техника</b> aktör tehnikası; <b>~ие способности</b> aktörlıq istidadı
актёрство
aktörlıq
актёрствовать
aktörlıq etmek
актив I
<i>фин.</i> aktiv; <b>~ы</b> aktivler; <b>вывести ~ы из страны</b> aktivlerini memleketten çıqarıp almaq; <b>~ы банка</b> banknıñ aktivleri
актив II
eñ faal azalar; <b>партийный ~</b> fırqa teşkilâtınıñ eñ faal azaları
активация
faalleştirüv, faalleştirm<stress>e</stress>
активизация
faalleşüv, faalleşm<stress>e</stress>; faalleştirüv, faalleştirm<stress>e</stress>; <b>~ сотрудничества</b> işbirlikni faalleştirüv
активизировать
faalleştirmek
активизироваться
faalleşmek
активированный
faalleştirilgen; <b>~ уголь</b> faalleştirilgen kömür
активировать
faalleştirmek
активист